ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΙΣ ΓΕΥΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Ο εύφορος σιτοβολώνας του Αιγαίου βουτάει το ψωμί του σε γλυκό κρασί, παντρεύει παξιμάδια με τα καλύτερα τυριά και πλάθει τα πιο μερακλίδικα ζυμαρικά.
Ακόμα και αν δεν καταφέρουμε να την επισκεφτούμε αυτό το καλοκαίρι, «ταξιδεύουμε» σε αυτή μέσα από τη γεύση των εκλεκτών προϊόντων της.
Στο νησί του Ηφαίστου με τις εξωτικές αμμοθίνες, καλλιεργούνται ατελείωτες, κυματιστές, χρυσαφένιες εκτάσεις με στάρια και κριθάρια που εκτείνονται ίσαμε εκεί που φτάνει το μάτι. Μια μεγάλη πεδιάδα η Λήμνος, υπήρξε ο σιτοβολώνας του Αιγαίου από το 3000 π.Χ., ένας από τους τροφοδότες της αρχαίας Αθήνας και προμηθευτής σιταριού της αυτοκρατορικής αυλής κατά τη Βυζαντινή εποχή. Στα αρμυρά της χώματα καλλιεργείται η ντόπια ποικιλία σκληρού σταριού Λήμνος, που τη μνημονεύει και ο Αριστοτέλης. Ένα εκλεκτό, και από τα πιο αρωματικά άλευρα της Ελλάδας, που περνάει τα όρια της Λήμνου και τροφοδοτεί και τις μεγάλες πόλεις. Στη Λήμνο καλλιεργείται και το Μαυραγάνι, μία ακόμα εξαίρετη ποικιλία σκληρού σταριού που έφεραν Ιταλοί αρχαιολόγοι από τη Σικελία. Έχοντας δεδομένη τη βάση της διατροφής τους, το αλεύρι, οι Λημνιοί αποδεικνύονται σοβαροί καλοφαγάδες.
Τι ζυμώνουν οι Λημνιοί;
Με τα ντόπια στάρια στη Λήμνο φτιάχνουν υποδειγματικά παξιμάδια, συνήθως μεγάλα σε μέγεθος, χορταστικά και με ουσία.
Είναι τόσο γευστικά, που τρώγονται και σκέτα. Εξάλλου οι ντόπιοι είναι φημισμένοι μάστορες αρτοποιοί. Με το κίτρινο, σκληρό αλεύρι παράγουν επίσης φοβερά ζυμαρικά, ξερά και φρέσκα. Τα πιο διάσημα είναι τα φλωμάρια. Άλλοτε γίνονται λεπτά σαν σπασμένο σπαγκέτι και άλλοτε με περισσότερο πάχος, σαν χοντρουλές χυλοπίτες.
Παραδοσιακά, ετοιμάζονταν το μεσοκαλόκαιρο για να αποξηρανθούν εύκολα γρήγορα, με φυσικό τρόπο, στα κελάρι τους. Συγκεντρωμένες κάμποσες γυναίκες μαζί, ζύμωναν μεγάλες ποσότητες, και το κόψιμο το φλωμαριών αποτελεί δείγμα επιδεξιότητας μιας νοικοκυράς. Η χρήση αβγών και πρόβειου γάλακτος εκτινάσσει τη γευστική τους ένταση, και, αν και είναι ζυμαρικό που τρώγεται ακόμα και σκέτο με λίγο τυρί, ασύγκριτη γεύση έχει ένα είδος γιουβετσιού, που φτιάχνεται με χωριάτικους κόκορες. Παραδοσιακά τα φλωμάρια σερβίρονται και με κοκκινιστή πέρδικα, με σαλιγκάρια, με ροφό, με αστακό, με αρνάκι ή με μελιτζάνες. Με μελιτζάνες με τα κοτσάνια τους και με φλωμάρια σε σάλτσα ντομάτας κάνουν στο νησί ένα ιδιαίτερο γιουβέτσι, που το ονομάζουν «ψευτοπέτεινο».
Εξίσου νόστιμο είναι το πλιγούρι τους, όπως και ο τραχανάς της Λήμνου, που μαγειρεύεται σε σούπες και πιλάφια. Τη δυνατή νοστιμιά του οφείλει εν μέρει στην καλή ποιότητα του σταριού. Τραχανά φτιάχνουν με δύο τρόπους: με το μείγμα της κουρκούτας, δηλαδή με σπασμένα στάρι, σιμιγδάλι και γάλα, και μια νηστίσιμη παραλλαγή, που γίνεται με μια ζύμη από βρασμένα ρεβίθια, ντομάτες, κρεμμύδια και αλεύρι.
Σπάνιος τυρότοπος
Παραδοσιακά στεγνώνεται στον ήλιο για λίγο περισσότερο από εβδομάδα και στη συνέχεια πλένεται και βουρτσίζεται με θαλασσινό νερό. Από τα πιο παλιά τυριά του νησιού είναι το κασκαβάλι, το τυρί των κεχαγιάδων (Λημνιοί κτηνοτρόφοι). Πρόκειται για ένα είδος κασεριού. Είναι ώριμο τυρί, με γλυκοπικάντικη, βουτυράτη γεύση.Στα πρωινά τους οι ντόπιοι ετοιμάζουν τηγανόπιτες, που τις πασπαλίζουν με άφθονο τριμμένο τυρί, και τρώνε και τον καπλαμά, που είναι φρυγανισμένο χωριάτικο ψωμί με ψητό μελίχλωρο και τηγανητό αυγό μελάτο. Μια ιδιαίτερη τοπική τυροσπεσιαλιτέ που συνήθιζαν κυρίως τα παλιότερα χρόνια για κολατσιό είναι το χουσμέρι. Πρόκειται για φρέσκο, ανάλατο τυρί ημέρας τριμμένο και ανακατεμένο μέσα σε κατσαρόλα μαζί με ψίχουλα ψωμιού. Το μείγμα μαγειρεύεται και στο τέλος προκύπτει μια τσιχλωτή λιχουδιά που θυμίζει τη μοτσαρέλα.
Όπως είναι σαφές και από την παραγωγή των τυριών, στα βοσκοτόπια του νησιού αρμενίζουν κυρίως αιγοπρόβατα. Το κρέαςτους είναι πολύ δημοφιλές και οι ντόπιοι το μαγειρεύουν με τα τυριά, τα ζαρζαβατικά και τα ζυμαρικά τους. Ρουαγιάλ φαγητό είναι το «κασπακινό», που είναι αρνάκι φούρνου με μυρωδικά, φρέσκα κρεμμυδάκια, σταφίδες, ρύζι και τυρί.
Φρούτα της θάλασσας
Οι ψαρότοποι στο νησί του Ηφαίστου έχουν πλούσια τα ελέη και οι ντόπιοι φτιά χνουν με περίσσια μαστοριά ασυναγώνιστα αλίπαστα, που συνοδεύουν τέλεια το ουζάκι. Οι ψαράδες βγάζουν λογιών λογιών οστρακοειδή και θαλασσινά, από αχιβάδες, μύδια και καλόγνωμες μέχρι χτένια, φούσκες, τσαγανούς (μικρά καβούρια με μαλακό κέλυφος) και μπεμπέτσια (μικροσκοπικά όστρακα σαν πεταλίδες). Τα περισσότερα μαγειρεύονται αχνιστά, σε πιλάφια, ή τρώγονται ωμά με λεμόνι. Βγάζουν και θεσπέσια χταπόδια και, σύμφωνα με τους ντόπιους, τα χταπόδια έλκονται από το άρωμα του τυριού την ώρα που πλένεται στη θάλασσα και υπό μια έννοια αποτελεί ακαταμάχητο δόλωμα. Κορυφαία και σπάνια σπεσιαλιτέ θεωρείται ο λιαστός αστακός, που ψήνεται στα κάρβουνα.Το κρασί του νησιού
Η Λήμνος έχει ένδοξο αμπελοοινικό παρελθόν, που χρονολογείται πολύ πριν από τα ομηρικά χρόνια. Φημίζεται ειδικά για την ερυθρή ποικιλία σταφυλιού Καλαμπάκι ή Λημνιό, που δίνει σχετικά ανοιχτόχρωμα και ελαφριά ξηρά και γλυκά κρασιά. Στα ηφαιστειογενή εδάφη του νησιού καλλιεργείται ευρέως και η λευκή ποικιλία Μοσχάτο Αλεξανδρείας, από την οποία οινοποιείται ξηρό κρασί, κάποια πολύ ενδιαφέροντα αφρώδη, όπως και ένα από τα πιο ξακουστά γλυκά κρασιά της Ελλάδας, το Μοσχάτο Λήμνου, που έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον και όταν παλαιώνει. Πρόκειταιγια μία από τις πιο εντυπωσιακές, αρωματικά, ελληνικές ποικιλίες, που μοσχοβολάει κιτρολέμονα, τριαντάφυλλα και περγαμόντα, και δίνει ένα κρασί ελαφρύ, με δροσερή γεύση. Τόσα τα λευκά ξηρά και επιδόρπια κρασιά που παράγονται από Μοσχάτο Αλεξανδρείας όσο και τα ερυθρά από Λημνιό είναι χαρακτηρισμένα ΠΟΠ Λήμνος (Προστατευόμενη Ονομασία Προ-έλευσης Λήμνος).
Κεράσματα γλυκά
Οι ντόπιοι κερνάνε βενιζελικά, που είναι μικρά, μερακλίδικα γλυκάκια σαν φοντάν με αμύγδαλο ή καρύδι και γλάσο βανίλιας. Οφείλουν το όνομά τους στον Ελευθέριο Βενιζέλο, που τα δοκίμασε και ξετρελάθηκε όταν επισκέφτηκε το νησί μετά την απελευθέρωση. Σε καλέσματα και γιορτές και ανεξαιρέτως τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά, προσφέρονται σαμσάδες, που είναι σιροπιασμένα ρολάκια με μέλι θυμαρίσιο, φύλλο και ντόπιο σουσάμι.
Παραδοσιακά προϊόντα, με εξαιρετικής ποιότητας πρώτες ύλες, που βρίσκουμε εύκολα κοντά μας, αποκλειστικά στα καταστήματα ΑΒ, που χρόνια τώρα συνεργάζονται με τοπικούς παραγωγούς του νησιού. Τα απολαμβάνουμε και τα αφήνουμε να μας μεταφέρουν τα αρώματα και τον γαστρονομικό πυρήνα της Λήμνου στο τραπέζι μας.
Το γεύμα σας θα κλείσετε με έναν Οίνο Λευκό ξηρό Λήμνος ΑΒ, ένα κρασί από την κορυφαία ποικιλία Μοσχάτο Αλεξάνδρειας με έντονο φρουτώδες άρωμα και υπόνοια τριαντάφυλλου και γιασεμιού. Φρουτώδες επίσης στο στόμα, με μαλακή υπέροχη επίγευση.
